Een interessant wetenschappelijk artikel – ja ook Stukje Duiding is zo nu en dan behoorlijk wetenschappelijk verantwoord bezig! – dook deze week op in het alom gerespecteerde tijdschrift International Security. Ook de auteur is niet de minste: de Amerikaanse professor Internationale Politiek Daniel Drezner.

De titel van het artikel, Military Primacy Doesn’t Pay (Nearly As Much As You Think), verraadt de boodschap al voor een deel. Drezner komt namelijk tot de conclusie dat de aanname dat militaire overmacht/suprematie (grote) economische voordelen oplevert grotendeels ongegrond blijkt. Hoe zit dat precies?

Het basisargument luidt dat Amerikaanse hegemonie en de daarmee gepaard gaande militaire suprematie mondiale stabiliteit oplevert: de wereld is daardoor een veiligere en meer voortvarende planeet. Een grote, sterke krijgsmacht kost veel centjes, maar – zo luidt de aanname – levert uiteindelijk nog veel meer op. Om even onze innerlijke wiskundige erbij te halen: Military supremacy = $$$

Die winst wordt volgens de theorie grofweg langs drie wegen gemaakt. Ten eerste via ‘geoeconomische begunstiging‘: kapitaal vloeit naar de militaire supermacht, omdat die de grootste garantie van veiligheid en stabiliteit kan bieden aan investeerders. Ten tweede via ‘geopolitieke begunstiging‘: als wederdienst voor het kunnen leven onder de ‘veiligheidsparaplu’ van de supermacht stellen soevereine staten vrijwillig middelen (denk bijvoorbeeld aan de toegang tot grondstoffen en informatie) beschikbaar aan dat land. Ten slotte de ‘voordelen uit publieke goederen‘: in een unipolaire wereld leidt de distributie van militaire macht tot de voorziening van publieke goederen op mondiale schaal. Dat zorgt vervolgens voor economische groei en een beperking van internationale militaire spanningen, waarvan de hegemoon volop kan profiteren. Al deze aannames leiden ertoe dat de fikse bezuinigingen die ook de Amerikaanse krijgsmacht voor zijn kiezen krijgt door velen met scepsis en verontwaardiging worden ontvangen.

Drezner nuanceert vervolgens het beeld dat militaire suprematie zoveel economisch voordeel oplevert. Het klopt dat de private sector positief reageert op de militaire capaciteiten van een staat, maar dat effect werkt niet ongelimiteerd door. Militaire overmacht blijkt nauwelijks een voorwaarde te zijn voor het aantrekken van handel en investeringen. Het effect van geopolitieke begunstiging lijkt ook beperkt en eigenlijk alleen zichtbaar tijdens perioden van bipolariteit. Het laatste effect – de logica dat militaire suprematie voordelen oplevert door het begunstigen van een mondiale open economie en stabiliteit – blijkt zich inderdaad voor te doen. Militaire capaciteiten zijn echter maar één aspect van unipolariteit en als dat niet gecombineerd wordt met economische suprematie nemen de voordelen snel af. De positieve effecten van militaire suprematie alleen worden dus in veel gevallen sterk overdreven.

De implicaties van dit alles voor de VS? Dat een te groot vertrouwen in militair overwicht misplaatst is. Momenteel zou de VS beter in niet-militaire zaken kunnen investeren om hun economie verder te doen herleven. Bezuinigen op de krijgsmacht nadat Defensie er jarenlang geld bij heeft gekregen is dus, vanuit dit perspectief bekeken, helemaal zo gek nog niet. De meest gevreesde krijgsmacht hebben, terwijl andere dimensies van macht worden genegeerd zal uiteindelijk meer nadelen dan voordelen opleveren.

Voor Nederland hebben de uitkomsten van het onderzoek weinig relevantie. Nederland is geen supermacht, laat staan dat we over militaire suprematie beschikken. Dat maakt het artikel echter niet minder interessant. Het hoeft immers niet altijd over de bezuinigingen op de Nederlandse krijgsmacht te gaan! [SdV]

Update: Het gehele artikel is speciaal voor jullie (en verder iedereen) de komende paar weken gratis toegankelijk! Gewoon even klikken.