Nog steeds is er een verbod op militaire uniformen in het openbaar wegens de toenemende jihadistische dreiging. Je kunt er voor of tegen zijn. Dit merkten wij ook binnen de eigen gelederen. Tweespalt binnen Stukje Duiding? Jazeker. Daarom een ouderwets tweeluik. Vandaag doet Kuijpers uit de doeken waarom het uniformverbod onzin is. Begin volgende week zal De Vries een vlammend betoog voor het verbod geven.

Jerry! Jerry! Jerry!

Is het een goed idee om militairen af te raden om in het openbaar in uniform te reizen? Zoals eerder betoogd in een column voor ThePostOnline vind ik van niet. Deze argumenten zal ik hier niet herhalen, maar voorzien van aanvullende argumenten (schud ze zo uit de mouw, moet u weten). Reden hiervoor is een discussie op Twitter samen met mede-duidert Stephan de Vries naar aanleiding van een paneldiscussie aan de VU over ISIS, waarin ik het uniformverbod aandroeg als voorbeeld van angstpolitiek. Uiteindelijk kwamen we op de vraag of er iets mis mee is, om je soldaten toch dat extra stukje veiligheid mee te geven door niet openbaar in uniform te laten lopen?

Geen uniform nodig
Jazeker, en daar zijn drie (extra) redenen voor. Allereerst heb je geen uniform nodig om als soldaat herkend te worden. Lee Rigby bewees op de fatale dag dat in de buurt lopen van een kazerne in burger je niet beschermt tegen een eventuele doorgeslagen reli-mafklapper met een bijl. Hij was namelijk als soldaat goed herkenbaar door zijn aanwezigheid rondom de barakken en het “Help for Heroes” t-shirt dat hij droeg. Afgezien daarvan zijn militairen ook in het openbaar vervoer goed te herkennen: houding, kapsel, kaarsrechte rug met eventuele dito herkenbare rugtas. Het instellen van de maatregel met het argument dat hiermee de herkenbaarheid van militair personeel in het openbare leven wordt verlaagd en dat hiermee dit soort dingen te voorkomen zijn, is schijnveiligheid. Hiermee wordt ook het verkeerde signaal afgegeven aan militair personeel, namelijk dat zij met het dragen van hun uniform dus mogelijk provocatief zouden kunnen zijn. Het zou dus de verantwoordelijkheid zijn van de werkgever om te voorkomen dat personeel rondloopt met een rood laserpuntje op het voorhoofd. Hiermee komen wij op het tweede tegenargument, namelijk capitulatie.

Capitulatie voor geweld
Zodra het leger besluit om zich niet langer herkenbaar als leger te manifesteren in het openbare leven, uit angst voor aanslagen – capituleert zij feitelijk voor geweld. Het doet veel denken aan het argument dat vrouwen maar geen korte rokjes moeten dragen als zij verkrachting willen voorkomen, of dat politici met gekke meningen maar even hun mond moeten houden als zij niet bedreigd willen worden. Het is victim blame in zijn zuiverste vorm. Je bent slachtoffer geworden van iets – dus zal je op basis hiervan je ook een beetje moeten aanpassen om geweld in de toekomst te voorkomen. Het is al ernstig genoeg dat dit argument plaats heeft in deze samenleving. Zeker wanneer onze militairen het mikpunt worden van terroristische aanslagen is elke centimeter toegeven door jezelf als militair te verstoppen een reactie op deze terreur. Precies hetgeen wat terroristen ook voor ogen hebben. Terrorisme is wat dat betreft een two way street. Juist Defensie, de beschermers van onze staat, zou hier geen gehoor aan moeten geven. Het instellen van een dergelijke regel geeft het signaal af dat een terroristische actie een militaire reactie veroorzaakt: niet een van standvastigheid, maar van inbinden. Het idee dat soldaten hun uniformen niet meer zouden moeten dragen geeft precies het verkeerde signaal af.

Herkenbaarheid
Ten derde is er een reden waarom wij binnen de democratie de ambtenaren die uitgerust zijn met het geweldsmonopolie van de staat (namelijk politie voor de veiligheid op straat, en defensie voor de veiligheid van de staat) herkenbaar zijn voor de burger. Het is natuurlijk wel handig te weten als burger wie jou onder dreiging van geweld (door middel van een wapen) mag benaderen, en wie niet. In conflicten hebben soldaten zonder uniform dan ook niet dezelfde rechten (qua deelname in gevechten) dan zij zouden hebben als zij deze wel zouden dragen. Dit onderscheidt nu juist ‘onze’ jongens en meisjes op missie van de gemiddelde guerilla. Het dragen van een uniform in eigen land heeft eerder historische roots, gebaseerd op militaire traditie en het verhogen van het esprit de corps. Hiermee is het verworden tot symbool van het leger als beschermer van de Nederlandse staat. Een aanval op een militair kan dan ook worden gezien als een aanval op de staat – iets wat jihadisten nou precies voor ogen hebben.

Het verstoppen afgevaardigde te zijn van de Nederlandse staat heeft ook democratische implicaties, en past in dit geval  binnen een bredere ontwikkeling binnen Westerse democratieën. Namelijk een ontwikkeling waar defensiepersoneel zo ‘knuffelig’ en sociaal acceptabel moet zijn voor iedereen (want geweld en oorlog is tenslotte viesbah). Deze ontwikkeling staat haaks op een andere gelijktijdige ontwikkeling: het militariseren van de politie. Juist in deze mengvorm van defensie en politie, in hoe zij zich naar de burger toe presenteren, schuilt het gevaar. Politie beschermt de straat, de militairen de staat. Op het moment dat zowel politie als leger vijanden van de staat gaan zoeken op straat, wordt de burger al snel object van verdenking in plaats van bescherming. Het niet openlijk dragen van een uniform is hier ook een teken van en laat een diep wantrouwen naar de burger zien: je kunt je als militair blijkbaar niet meer veilig bewegen onder burger. Iedereen is verdacht en voor je het weet heb je een bijl in je nek.

Het is belangrijk om ons er bewust van te worden dat terrorisme tweerichtingsverkeer is. Er kan pas terreur worden gezaaid als de oogst angst oplevert. Om maar te spreken in de woorden van Noam Chomsky: Everybody is worried about terrorism. Well there is a really easy way: stop participating in it. Wij hebben wellicht geen keuze in het ooit slachtoffer worden van terrorisme (tenzij u een staat wilt die alles kan voorkomen maar dan wordt het wel een heel Orwelliaanse dolle boel), waar wij wel een keuze in hebben is hoe wij hierop reageren. Het afsluiten van de wisselwerking zal hier al een goed begin zijn. Door bijvoorbeeld het uniform standvastig en met trots te dragen. [Dieuwertje Kuijpers]