Het is een algemeen bekend feit: de transformatie van een dictatuur naar een zuivere democratie, ook wel een political transition genoemd, vergt de nodige tijd en inzet. Tijd en inzet waar de rest van de wereld vaak niet (of van korte duur) toe bereid is. Dit gebrek brengt de nodige risico’s met zich mee en uit zich uiteindelijk in een gevaarlijk gezwel: corruptie. Premier al-Abadi van Irak deed gisteren een dappere poging corruptie te bestrijden; hij stuurde 24 ambtenaren van zijn Ministerie van Binnenlandse Zaken naar huis met ‘vervroegd pensioen’. Corruptie kent echter vele verschillende slachtoffers. Deze variëren van Berlusconi’s minderjarige minnaressen tot de tragische dood van 43 Mexicaanse studenten. Een kort overzicht: 

De opmars van IS in Syrië en Irak is nog altijd niet gestopt volgens verschillende media. Ondanks vele luchtaanvallen van een internationale coalitie, waar ook Nederland uiteindelijk zijn steentje aan mocht bijdragen. Dit is op z’n zachtst gezegd vrij eigenaardig. Wanneer men puur en alleen naar de feiten kijkt lijkt het een wedstrijd tussen David en Goliath. Goed, de terroristen weten uit letterlijk ieder deel van de wereld duizenden strijders te rekruteren en volgens professor Peter Neumann (Kings College London) is het vermogen van IS ongeveer 2 miljard dollar. Maar zet daar tegenover de tientallen (steenrijke) landen van de ‘internationale coalitie tegen IS’ en hun geavanceerde wapens en technieken; wat gaat er dan precies mis?

Vast staat dat wegens plunderingen en het wegsluizen van geld van en naar buurlanden, IS een machtige positie in Irak en Syrië heeft verworven. Maar in Irak lijkt ook de (toch al niet heel overtuigende) regering een rol te spelen in het succes van IS. Het Iraakse leger, in principe het middel om dergelijke boeven eens flink aan te pakken, is sterk verzwakt door corruptie. Het leger zou, in combinatie met luchtaanvallen van de door de Amerikanen geleide coalitie, een sterk verzet tegen IS kunnen zijn. Helaas blijkt de praktijk toch minder rooskleurig. Verhalen van militairen die hun wapens op de zwarte markt verkopen aan terroristen en tienduizenden ‘spooksoldaten’ die op de loonlijst staan lijken nog maar het puntje van de ijsberg. ‘Als elke soldaat 100 kogels zou moeten krijgen, krijgen ze er maar 50. De officier neemt de overige 50 kogels en verkoopt ze door,’ zei kolonel Obeidi van het Iraakse leger tegen een Amerikaanse krant. Pikant detail is dat de Verenigde Staten in 2015 juist voor 1,3 miljard euro aan wapens wil leveren aan dit Iraakse leger.

‘Ya me cansé’
In Mexico lijkt corruptie tegenwoordig net zo normaal als het dragen van een sombrero. Procureur-generaal Murillo Karam zei op een persconferentie over de verdwijning van 43 protesterende studenten het volgende: ‘Ya me cansé‘, oftewel ‘Ik heb er genoeg van’. Hij had echter niet per se genoeg van corruptie, maar wel van de scherpe aantijgingen van journalisten over corruptie dat uiteindelijk heeft geleid tot het tragische lot van de studenten. In delen van Mexico maken rivaliserende drugsbendes al jaren de dienst uit. Hele dorpen worden bestuurd door dubieuze figuren die zich schuldig maken aan dealtjes met cocaïne bazen en andere maffiosi. In dit geval waren het de burgemeester en zijn vrouw die via de lokale politie notabene de opdracht gaven om de studenten ‘eens een lesje te leren’. Uiteindelijk waren het leden van de drugsbende Guerreros Unidos die het klusje voor de burgervader klaarden. Een doorn in het oog voor de president, deze hele kwestie. Burgemeesters hebben natuurlijk niet veel te schaften met de elite in de wereld van internationale politiek, maar president Pena zeer zeker wel. Welke nieuwszender heeft het nu nog over zijn economische hervormingen en het openbreken van verschillende door conglomeraten gedomineerde media voorzieningen? Mexico lijkt weer terug bij af door het etterende gezwel genaamd corruptie.

Forza Italia?
Ook dichterbij huis viert corruptie hoogtij. En nee, ik bedoel eigenlijk niet de Europese banken of een of andere narcistische Franse politicus die het kunstje anno 2014 opnieuw probeert te flikken (meneer Sarkozy, leest u even mee?). Ik heb het over goede vrind en oud bekende, ex-premier van Italië Silvio Berlusconi. Dit is de man die niet eens probeert zijn corrupte activiteiten zo discreet mogelijk te houden. Jarenlang kwam hij er mee weg; verschillende aantijgingen wist hij via omkoping en vriendjespolitiek te omzeilen. Hij was onschendbaar en kon met zijn gigantisch kapitaal zich een weg banen door het zwakke Italiaanse rechtssysteem. Of toch niet? Uiteindelijk weten de Italianen Silvio in de kraag te vatten en hem te veroordelen. Hij krijgt een gevangenisstraf van vier jaar, maar dit wordt uiteindelijk omgezet in een taakstraf van een jaar; het doen van maatschappelijk werk in verzorgingshuis vlakbij Milaan passend bij zijn levensfase. Nu lijkt dit een grote grap maar voor egotripper Berlusconi moet dit een hel zijn geweest, deze publieke afgang van een taakstraf.

Het lijkt bar en boos, de maatschappij en corruptie. Maar moeten we dan echt met z’n allen naar Nieuw-Zeeland verhuizen voor een corruptie-vrije samenleving? Nee, gelukkig blijkt ook om de hoek -in Scandinavië- het prettig corruptie vrij bivakkeren te zijn gezien de top drie notering in The Corruption Perceptions Index 2013. Of wees gewoon tevreden met een respectabele plaats 8/177 voor Nederland.  [Tessa Daling]