Met het einde van het jaar komen de terugblikken, de lijstjes en de conferences maar nu 2015 is begonnen is het tijd voor een Stukje Vooruitblik. Het jaar 2015 is al opgeschrikt door een aanslag op Europese bodem. De tijd zal leren welke consequenties aan deze aanslag worden verbonden. Zullen zogenoemde ‘uitreizigers’ beter in de gaten worden gehouden? Staan we aan de vooravond van een politiestaat of praten we elkaar alleen maar angst aan? En hoe zal het in 2015 eigenlijk met oude conflicten vergaan? Wij lichten twee trends uit:

1. Let’s get digital!

Vroeger, toen de eerste drukpers nét op de markt was, had je in tijden van conflicten ook al propaganda. De propaganda van toen was echter nog vrij onschuldig. Wie kent de ‘Keep calm and carry on’ posters uit het Verenigd Koninkrijk niet? Later is dit motto ook in een modern jasje gestoken (zoals ‘Keep calm and let’s get weird’?!) maar Churchills boodschap aan de Engelsen back in the days was duidelijk: laat je niet gek maken door de vijand. Hoe anders werkt propaganda nu; het is een grijs gebied waarin Twitter, Facebook en andere social media de burger juist wel gek lijken te maken. En deze wordt ook niet echt meer gestuurd door de overheid. Nee zij beperkt zich tot de poster in het bushokje om je vaatdoekje even iets vaker te refreshen vanwege de wildgroei aan bacteriën erop- maar dit terzijde. Maar eerlijk is eerlijk, het is ook niet echt meer van deze tijd. Het internet moet juist een plaats blijven voor de vrijheid van meningsuiting. Een gebied waar jij en ik, veilig vanuit onze woonkamer, Jan en Alleman kunnen bekritiseren en rekruteren mochten we dat willen. De keerzijde van deze vrijheid is duidelijk geworden, maar nu blijkt ook het internet zelf het strijdtoneel te zijn geworden. Al eerder bleek hacken een machtig wapen, zo bewees Kim Jong-un (of, voor de complotdenkers onder ons de Amerikanen zelf). Na de aanslag op Charlie Hebdo verklaart hackers bolwerk Anonymous de extremisten nu de oorlog. Maar nog voordat zij een slag konden toebrengen, hadden diezelfde extremisten zich (alweer) digitaal uitgesproken ditmaal via het Twitteracount van de Amerikaanse defensie.

De trend in 2015: Het traditionele slagveld waarin conflicten worden beslecht maakt plaats voor een digitale variant die minstens zo gevaarlijk kan zijn.

2. Toenadering

Obama heeft het er maar druk mee. Oude vijanden, nieuwe vijanden en ze komen van alle kanten. Ze zijn niet te beheersen en vooral ook niet in te schatten. Wat doe je dan? Juist, je zoekt het in een andere hoek onder het genot van een sigaar. Een Cubaanse wel te verstaan. Afgelopen maand maakte de Amerikaanse president bekend de relatie met Cuba na vijftig jaar te ‘versoepelen’. Volgens Obama blijft het officiële standpunt van de Verenigde Staten nog wel dat de Cubaanse regering haar bevolking onderdrukt maar feitelijk gezien zal deze toenadering ‘niets anders zijn dan andere dictatoriale landen waar we een ambassade hebben’. Dat dit nogal tegen het zere been van de Republikeinen is, lijkt Obama niet zo heel veel uit te maken. De politiek van isolatie werkt niet volgens hem; economische sancties zijn noch in het belang van Cuba noch in het belang van de Amerikanen. Bovendien, ‘Amerikanen’ dat zijn volgens Obama wel wat meer mensen dan alleen die cowboy’s uit Texas. ‘Somos todos Americanos’ (Wij zijn allen Amerikanen, red.) betoogde hij tijdens zijn presentatie van het Cuba-akkoord. Deze eensgezindheid en prille vriendschap is natuurlijk wel extra fijn voor Obama in een wereld waarin het nogal onstuimig is. Poetin heeft overigens met de val van roebel, de dalende olieprijzen en MH17 de kunst bij Obama afgekeken. De Russen hebben Noord-Korea uitgenodigd om in mei samen te herdenken dat de communisten de nazi’s versloegen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Kim Jong-un reageerde positief en dit wordt zijn eerste bezoek aan Rusland sinds hij in 2011 aan de macht is gekomen. Nu maar hopen dat Poetin niet vriendje-pik van Amerika gaat doen, door Cuba ook uit te nodigen op dit communistische partijtje…

De trend in 2015: Staten voelen de noodzaak om de banden met elkaar aan te halen of te herstellen. De volgende relatie die ‘aan’ gaat zal hopelijk tussen oude vijanden ergens in het Midden-Oosten zijn.

[Tessa Daling]